Isaac Kimeli: “Mijn verleden heeft me gemaakt tot wie ik nu ben”

Dit is een artikel uit Don Bosco Magazine van mei 2022. Wil je Don Bosco Magazine gratis thuis te ontvangen? Inschrijven kan via deze link.

Vier dagen geleden liep Isaac Kimeli (28) nog de 3.000 meter op het WK indoor in Servië, vandaag wandel ik met de goedlachse atleet over de speelplaats van BuSO Don Bosco Halle. Terwijl we over het domein slenteren, houdt hij meermaals halt om de nieuwsgierige leerlingen toe te spreken: “Wat mensen ook zeggen, je moet in jezelf geloven. Dan kan je alles bereiken!” “En je moet goed naar de leerkrachten luisteren”, grapt één van Isaacs oude juffen. “Dat ook,” knikt hij, “al besef je dat pas later.”

Ik ben nog steeds onder de indruk van het overweldigende ontvangstcomité wanneer de ene na de andere leerkracht Isaac aanspreekt. Allemaal hebben ze dezelfde boodschap: “Zo fijn om je terug te zien” en “We volgen je nog steeds, hé!” De waardering is duidelijk voelbaar en die is wederzijds. “Ik heb me hier altijd welkom gevoeld”, glimlacht Isaac. “Deze plaats en deze mensen zitten nog altijd in mijn hart.”

Terwijl een aantal leerkrachten plannen smeden om een supportersbus te regelen voor de Olympische Spelen van Parijs 2024, installeer ik me met Isaac in een lokaaltje om het te hebben over zijn sportcarrière, zijn verleden bij Don Bosco, maar ook over zijn moeilijke jeugd. Want vergis je niet: al hangen de vele medailles in zijn kast te blinken, het was niet altijd rozengeur en maneschijn. “Maar mijn verleden heeft me gemaakt tot wie ik nu ben en geeft me de kracht om door te gaan.”

Je kwam als tiener in België terecht. Vertel eens.
“Ik ben opgegroeid in Kenia en woonde daar in een klein huisje zonder water of elektriciteit. Mijn moeder werkte in een hotel in Mombassa (de tweede grootste stad van Kenia) en leerde daar een Belg kennen. Samen zijn ze naar België verhuisd, op zoek naar een stabieler leven. Ik was toen 4 jaar en ging bij mijn grootouders wonen. Daar groeide ik op met mijn nichtjes en neefjes terwijl mijn mama regelmatig geld stuurde zodat ik in betere omstandigheden kon opgroeien. Pas toen ik 15 jaar was, heb ik – na een administratieve uitputtingsslag – mijn papieren gekregen en kon ik eindelijk ook naar België vertrekken.”

Een hele aanpassing. 
“Absoluut. Ik herinner me dat moment nog héél goed. December 2009. Je moet weten dat ik van 25°C naar -2°C verhuisde. Het was koud, ik had geen vrienden, de mensen spraken een andere taal en ik kon zelfs met mijn eigen buren niet communiceren. Kortom: ik had het enorm moeilijk. Ik zei tegen mijn moeder dat ik terug naar Afrika wilde. ‘Pak je koffer, de deur is daar’, zei ze toen. (zwijgt) Ik heb me dus bij mijn nieuwe situatie moeten neerleggen en moést mijn weg wel zoeken.”

Maar die heb je uiteindelijk gevonden.
“Dat wel! (lacht) Al liep dat niet van een leien dakje. Toen ik naar school moest, ben ik eerst in de OKAN (OnthaalKlas voor Anderstalige Nieuwkomers) in het Sint-Guido-Instituut in Anderlecht beland. Daar werd je doorgestuurd van het ogenblik dat je voldoende Nederlands kon. Ik heb daar zes maanden gezeten en kwam toen bij Don Bosco terecht. In Halle werd ik meteen naar het BuSO (Buitengewoon Secundair Onderwijs) gestuurd. Zelf begreep ik niet veel van al die verschillende richtingen. In Kenia volg je van het eerste tot het achtste jaar eenzelfde richting; daar is niet zoveel keuze als hier. Alleszins, ASO of TSO waren geen opties vanwege mijn gebrekkig Nederlands, vandaar het BuSO. Daar moest ik kiezen voor een bepaalde opleiding: magazijn, bouw, logistiek ... Uiteindelijk koos ik voor logistiek assistent, dat leek me een mooie richting.”

Een verrassende keuze.
“Ik heb in Kenia altijd voor mijn opa gezorgd. Hij had de Ziekte van Alzheimer en kon moeilijk voor zichzelf zorgen. Ik hielp hem met de was, met het scheren van zijn baard, met eten geven, enzovoort. Dat heeft me geïnspireerd om logistiek te gaan doen. Daarmee kan je mensen helpen. Bovendien wist ik pas op de eerste schooldag dat ik voor een ‘vrouwenrichting’ had gekozen. Ik zat met bijna uitsluitend meisjes in de klas en ook op de speelplaats maakten de jongens me duidelijk dat logistiek ‘voor meisjes’ was. Maar achteraf gezien bleek het een slimme keuze. Als ik voor magazijn of bouw had gekozen, zat ik nu waarschijnlijk met een kapotte rug en was mijn sportcarrière er nooit van gekomen. (lacht)”

Je zegt dat je mensen wilde helpen. Vind je dat dan belangrijk?
“Ik wil iemand zijn die mensen helpt en motiveert. Je leeft maar een keer en er is te veel pijn en armoede in deze wereld. Vrij snel nadat ik in België was aangekomen, is de toestand van mijn grootvader achteruit gegaan en is hij gestorven. Dat blijft voor mij een drijfveer om mensen te helpen. Tijdens mijn stages in rust- en ziekenhuizen hadden ze dat ook snel door. Ik deed niet alleen mijn job, maar maakte ook tijd voor menselijkheid. Een babbeltje doen, een kort gesprek tijdens de koffie … Dat maakt die mensen blij. Ik deed niet alleen mijn job, maar was oprecht gepassioneerd.”

Was die hartelijkheid iets wat je ook op school merkte?
“Aan mijn periode in Sint-Guido heb ik geen specifieke herinneringen, maar het is hier in Don Bosco dat ik voor de eerste keer écht een band had met een school. Mijn vrienden van toen zijn nu nog steeds mijn vrienden en zoals je wel kon merken blijven de leerkrachten me ook bij. (lacht) Ik voelde dat ze begaan waren met mij, nu nog steeds. De leerkrachten volgden mijn situatie op en hielpen mij, ook na school. Regelmatig kreeg ik zelfs lieve berichtjes na een wedstrijd: ‘Goed gelopen, Isaac, doe zo voort!’ En dat was nog voor ik bekend was.”

Is het hier dat jij richting een sportcarrière werd gestuwd?
“Hier is het begonnen, ja. In Kenia deed ik amper aan sport, dus hier ging een nieuwe wereld voor me open. Ik deed mee aan de jaarlijkse scholencross en won die wedstrijd. Daarna vroeg een van de leerkrachten me of ik me niet in een atletiekclub wilde inschrijven. Zo kwam ik bij Olympic Essenbeek Halle terecht."

Ik heb gehoord dat jouw eerste competitiewedstrijd niet zo vlot verliep. 
“(lacht) Weet je, op die scholencross moesten we maar één rondje lopen. Niemand had me verteld dat dat in een officiële wedstrijd niet zo was. Maar de tragedie begon al veel eerder. Ik had thuis steak met aardappelen gegeten, de eerste spikes gepakt die ik zag, een lange broek en een sjaal aangedaan, enzovoort. Aan de startlijn waren er dus al heel wat blikken op mij gericht. Bon, de wedstrijd begon en ik ging er als een speer vandoor. Het is pas aan de finish dat men mij vertelde dat ik nog drie rondjes moest lopen … Een succes was het dus niet, maar ik heb daar wel beseft dat het meer was dan ‘wat lopen.’”

Besefte je toen dat je voor een profcarrière wilde gaan? 
“Neen, dat was na een avondje uit met mijn vrienden. Ik was zaterdag een nachtje door gaan feesten en had de volgende dag wedstrijd. Het liep voor geen meter en mijn coach zei: ‘Als je ooit de Olympische Spelen wil halen, moet je gedrag veranderen.’ Toen maakte ik de klik en besefte ik dat ik misschien ooit de Spelen zou kunnen halen. Ik besliste dus om er vol voor te gaan en intussen is het me ook gelukt om daar te staan.”

Jouw atletiekcarrière was dus geen jongensdroom?
“Meer een opeenvolging van toeval. (denkt na) Maar ik kom natuurlijk uit Kenia, hét land bij uitstek wat afstandslopers betreft. Toen ik in Kenia woonde, zaten we met iedereen van het dorp rond de televisie van de buurman. We keken dan met z’n allen naar een schermpje dat kleiner was dan een computerscherm terwijl iemand met een stok de antenne zo richtte dat er verbinding was. Maar ik droomde toen niet van die sportcarrière, wel van de Nike- of Adidasschoenen van die atleten. Of van dat stadion. Gewoon eens in zo’n stadion aanwezig kunnen zijn, leek me al heerlijk.”

Dat is intussen gelukt.
“Ik weet nog goed toen ik in België de eerste keer schoenen ging kopen met mijn moeder. Ik mocht kiezen, maar wees gewoon naar het eerste paar schoenen dat ik zag. Ik had nog nooit schoenen gehad, hé! Daarom vind ik het ook belangrijk dat je van elk moment kan genieten. Je moet blij zijn met wat je hebt in het leven, want er zijn mensen die niets hebben.”

Een levensmotto à la Kimeli?
“Absoluut, al is genieten soms moeilijk. Ik heb ook moeilijke periodes gehad in Kenia én in België. Ik weet nog hoe ik woorden naar mijn hoofd geslingerd kreeg: ‘Ga terug naar je land, bruine aap!’ (slikt) Dat waren moeilijke momenten, want wat kan ik er nu doen dat ik een andere kleur heb? Maar ik antwoordde dan heel rationeel: ‘Waarom zou ik terug gaan naar mijn land? Ik ben intussen Belg.’ Hetzelfde verhaal met de Oekraïners vandaag. Waarom zou je zeggen dat ze terug naar hun land moeten? Hun land is verwoest… Dan zal dat moeilijk gaan, hé."

Ook in je carrière heb je heel wat moeilijke momenten gekend. Ik denk dan aan het verlies van je contract, je blessure … Hoe ga je daarmee om?
“Bij sport heb je ups en downs, dat weet je. Mentaal is het soms moeilijk, maar gelukkig heb ik mensen om me heen die me begeleiden en ondersteunen. Niemand snapt dat ik opeens mijn contract verloor, want ik pakte dat jaar zilver op het Europees kampioenschap én liep twee olympische limieten … Je moet de knop dan omdraaien, ook al is dat niet gemakkelijk. Maar ik weet vanwaar ik kom en hoe ik ooit geleefd heb, dat zorgt ervoor dat ik beter met die moeilijke momenten kan omgaan en er altijd sterker uit kom.”

De directrice vertelde me daarnet dat je een koppige leerling was. Maar zo te zien is dat intussen geëvolueerd tot vastberadenheid?
“Ik was niet de makkelijkste leerling. Ik kwam uit een andere cultuur en moest me plots aanpassen. In Afrika kreeg je een mep als je niet luisterde, hier strafstudie. Tja… dat is natuurlijk anders. (lacht) Maar vastberadenheid? Daar kan ik me wel in vinden. Het is daarom dat ik de leerlingen toesprak: ‘Ga ervoor, niet twijfelen!’ Niemand heeft het makkelijk, maar je moet vechten voor je droom. Ik droom nu van een medaille op de Olympische Spelen of op het WK en ik zal er alles aan doen om die droom waar te maken. Om het met de woorden van Kipchoge (bekende Keniaanse marathonloper) te zeggen: ‘No human is limited’. Geen enkele mens heeft een limiet. Je moet alleen in jezelf geloven.”