Reactie van onze provinciaal op de tv-serie 'Godvergeten'

In mijn brief van 17 september schreef ik: “De tv-serie Godvergeten, met getuigenissen van slachtoffers van misbruik, lokt heel wat reacties uit. Terecht zijn mensen verontwaardigd over wat zo lang verzwegen en toegedekt werd. Het is onjuist om de pijn te vergelijken met de nachten waarin sommige kerkelijke gezagsdragers wakker liggen van deze situatie. Vele mensenlevens hebben een heel andere en soms dramatische wending genomen en ook tientallen jaren later is de pijn nog heel intens. Een slachtoffer zei mij: “Het is de lange weg terug, van ding tot mens”. Iemand die zich behandeld wist als ‘een ding’. Laten we hen geen tweede keer slachtoffer maken door relativerend te zeggen dat het te wijten is aan de tijdsgeest van toen. Laten we het lef hebben om hen te beluisteren en relativeer het niet door te zeggen dat het ook in andere middens voorvalt. Maak ze niet nogmaals slachtoffer van ongeloof en onbegrip”.

Sommigen hebben wellicht gehoopt dat het opgewaaide stof snel zou gaan liggen na de laatste uitzending van Godvergeten. Wellicht is dat tien jaar geleden na de Operatie Kelk te vlug gebeurd en werden die schrijnende levensverhalen onterecht naar de achtergrond verdrongen.

De voorbije weken werd opnieuw onder de aandacht gebracht dat bisdommen en congregaties, ook wij als salesianen, niet op een correcte manier zijn omgegaan met een aantal dossiers. Het lijkt alsof er niets gebeurd is en dat we vooral onze eigen mensen hebben willen beschermen of hun daden niet ernstig hebben ingeschat. Beschaamd stellen wij vast dat er in het verleden te weinig kordaat werd opgetreden tegenover diegenen die zich schuldig hebben gemaakt aan misbruik. In dat geval werd er slachtoffers onrecht aangedaan en werden jonge mensen onvoldoende beschermd en daardoor zijn ook anderen slachtoffer geworden.

Door het gedrag van enkele salesianen en soms ook niet-salesianen werd het basisvertrouwen van die jongeren beschadigd. Dit alles in een congregatie die in haar opvoedingsproject vertrouwen centraal stelt. Deze jonge mensen hebben jarenlang geworsteld, dikwijls tot vandaag, met de gevolgen van het seksueel misbruik waarvan zij op jonge leeftijd slachtoffer werden. We hebben fouten gemaakt door klokkenluiders onvoldoende ernstig te nemen. Door signalen in vraag te stellen of te minimaliseren zijn we in een boog om gekwetste mensen heen gelopen.

Het blijft onbegrijpelijk dat dit zo lang en op zo’n grote schaal in onze Kerk is gebeurd. Het is onwezenlijk dat uitdrukkingen als “kom eens naar mijn kamer” als vanzelfsprekend werden gevonden. We hebben de plicht om plegers van misbruik een halt toe te roepen en om radicaal te kiezen voor de slachtoffers.

De eerlijkheid gebiedt ons ook te zeggen dat veel slachtoffers de voorbije jaren werden beluisterd, hun leed werd erkend en we hebben gezocht hoe we aan hun noden en vragen konden tegemoet komen. Het is daarbij niet altijd mogelijk om over de concrete aanpak en de inhoud van de dossiers te communiceren.

We weten maar al te goed dat jullie,die in onze Don Bosco-organisaties actief zijn, dag in dag uit op een integere manier op weg gaan met jonge mensen. Hoe jullie op een salesiaanse manier kinderen en jongeren begeleiden in hun groei. Hoe jullie hen nieuwe kansen geven en toekomst bieden. Daarom ook zijn jullie terecht geraakt door het gedrag van die personen die misbruik gemaakt hebben van het vertrouwen binnen de relatie met jongeren. Het is begrijpelijk dat jullie zich vragen stellen bij het gebrek aan daadkracht van de congregatie in bepaalde dossiers.

Omdat dit niet meer mag gebeuren werden de voorbije jaren stappenplannen ontwikkeld voor de preventie en de aanpak van grensoverschrijdend gedrag; die ook systematisch gevolgd werden. Er werden in de verschillende sectoren trainingen georganiseerd rond deze problematiek en ook in de vorming van salesianen krijgt dit extra aandacht. Als er op misbruik@donbosco.be meldingen binnenkomen, worden die onmiddellijk opgevolgd.

Laat ons verder toekomstgericht samenwerken en in het spoor van Don Bosco bouwen aan een klimaat waar jongeren veilig kunnen opgroeien.