Schokkende cijfers: sterke toename dak- en thuisloosheid onder jongeren

straat

De nieuwe ETHOS-telling van dak- en thuisloze mensen, die in april dit jaar plaatsvond, laat zien dat het aantal dak- en thuisloze jongeren in Nederland veel hoger ligt dan tot nu toe werd aangenomen. In totaal werden 28.721 dak- en thuisloze mensen geteld, onder wie 4.062 kinderen onder de 18 jaar en circa 5.400 jongeren tussen 18 en 27 jaar. 

Dat betekent dat een groeiende groep jonge mensen leeft zonder een veilige basis, vaak onzichtbaar voor de buitenwereld. De meesten van hen slapen niet op straat of in de opvang, maar zwerven van bank tot bank, wonen tijdelijk in vakantieparken, auto’s of antikraakpanden, of vinden onderdak bij bekenden.

Bredere manier van tellen
De ETHOS-telling is vernieuwd ten opzichte van eerdere onderzoeken. Waar voorheen alleen mensen werden geteld die bekend waren bij hulpinstanties of opvangvoorzieningen, richt deze telling zich ook op degenen die buiten het zicht van officiële instanties leven. Voor het eerst zijn ook kinderen en gezinnen die op straat leven volledig meegeteld. 

Dat geeft een veel breder en realistischer beeld van de omvang van dak- en thuisloosheid in Nederland. Nu wordt zichtbaar dat het probleem veel groter en complexer is dan eerdere cijfers deden vermoeden: dak- en thuisloosheid beperkt zich niet tot mensen in de opvang of op straat, maar speelt zich in toenemende mate af achter gesloten deuren; bij vrienden, familie of in tijdelijke onderkomens zoals vakantieparken of in auto's.  

Cijfers in Amsterdam
Ook in de regio waar Don Bosco Straatvisie actief is, Amsterdam-Amstelland, zijn de cijfers schokkend. Hier zijn 1.769 jongeren (18–27 jaar) dak- of thuisloos. Zij vormen 14% van alle getelde dak- en thuisloze personen in de regio. De meeste jongeren zijn alleenstaand zonder partner of kinderen (51%) en verblijven het vaakst bij familie, vrienden of derden (36%) of in niet-conventionele woonruimten (18%), zoals tijdelijke of noodvoorzieningen.

Daarnaast zijn er 1.718 minderjarige dak- en thuisloze kinderen geteld:

  • 55 kinderen verblijven alleenstaand in een situatie van dak- of thuisloosheid
  • 1.663 kinderen verblijven samen met één of meerdere ouders
  • 3.183 kinderen hebben ten minste één ouder die dak- of thuisloos is
  • op de teldag waren bovendien 56 personen zwanger

Cijfers raken diep
Jim Joosten, coördinator bij Don Bosco Straatvisie Amsterdam, reageert geschokt op de resultaten: “Hulpverleners in Amsterdam geven al jaren aan dat dakloosheid onder jongeren en jonge ouders met kinderen zorgwekkend toeneemt, maar nu laten de cijfers het onweerlegbaar zien. Deze cijfers raken diep. Het is hartverscheurend om te zien dat zoveel jongeren en kinderen in onze stad geen eigen plek hebben om tot rust te komen of zich veilig te voelen. Niemand zou in zo’n situatie mogen opgroeien."

Achter elk cijfer schuilt een jong mens
Jim - Don Bosco Straatvisie

"Achter elk cijfer schuilt een jong mens met dromen en talenten die nu gedwongen op pauze staan. We moeten er samen voor zorgen dat iedereen de kans krijgt op een stabiele, waardige start in het leven. Daarbij is het cruciaal dat jongeren zelf een stem krijgen in de oplossingen die hen aangaan. Betekenisvolle participatie geeft niet alleen richting aan beter beleid, maar ook hoop en eigenaarschap aan de mensen om wie het gaat. Pas als we mét jongeren in plaats van over hen praten, kunnen we echte verandering mogelijk maken.”

Samen werken aan perspectief
De cijfers onderstrepen de urgentie van het werk van Don Bosco Straatvisie en andere organisaties die zich inzetten voor jongeren in kwetsbare situaties. Het is duidelijk dat er méér nodig is: structurele oplossingen, betaalbare woonruimte en beleid dat jongeren daadwerkelijk perspectief biedt. 

Bekijk de volledige ETHOS-telling hier: download de PDF

Auteur: Anja Hoogeveen