“Als ik niet was gevlucht, had ik kindsoldaat moeten worden”

Dit is een artikel uit Don Bosco Magazine. Wil je dit driemaandelijkse magazine gratis thuis ontvangen? Schrijf je dan hier in.

Eritrea staat ook wel bekend als het 'Noord-Korea van Afrika' vanwege het strenge regime. “President Isaias Afwerki is een dictator die jongens ronselt voor het leger. Ik ben christelijk opgevoed, maar zelfs in de kerk komen ze je halen.”

Het vluchtverhaal van Adonay (24) is hartverscheurend. “Ongemerkt vluchten is levensgevaarlijk, grenswachten schieten je zonder aarzelen dood. Ik moest 12 uur non-stop doorlopen naar Ethiopië. In Soedan was het nog gevaarlijker: bendes jagen er op mensen om hun organen te verkopen. 

We zijn ’s nachts in een vrachtwagen gepropt, er werd zelfs op ons geschoten.” Pas later hoorde Adonay’s moeder dat hij gevlucht was. “Ik had het niemand verteld, dat is te riskant. Wie het weet, is medeplichtig en wordt opgepakt. De smokkelaars in Soedan werkten samen met de politie en eisten geld van mijn moeder. Ze dreigden mij te vermoorden als ze niet betaalde.”

Bij de beesten af
De tocht van Soedan naar Libië was het zwaarst. “We trokken door de Sahara, vaak in overvolle trucks, zonder eten of water. Ik zat op het dak van een kleine Toyota en de smokkelaars speelden wrede spelletjes: harde muziek, scherpe bochten – mensen vielen van de auto. Ik was uitgedroogd en uitgeput en werd van de wagen geslingerd. Bewusteloos lag ik in het brandende zand, de auto verdween uit het zich. 

De anderen hebben ervoor gezorgd dat ze terugkwamen, maar de smokkelaar schopte me. Mijn gezicht lag open, uit mijn knie stak een bot. Urenlang zat ik in dezelfde houding ingeklemd tussen de rest, toen we stopten kon ik niet bewegen.” In Libië aangekomen werd hij opgepakt en zat hij een half jaar in de gevangenis. “Weer vroegen smokkelaars geld van mijn moeder. Ik had al twee jaar geen contact met haar gehad, ze dacht dat ik dood was.”

Adonay is een christelijke jongen, maar hoe kan hij nog in God geloven na alles wat hij heeft meegemaakt? Adonay glimlacht. “God is de Enige die altijd bij me was. Het kwaad komt van mensen, niet van Hem. Toen ik voor dood werd achtergelaten in de woestijn, riep ik: ‘God, help mij!’ Op dat moment stopte de auto en dat was geen toeval. Hij heeft een plan met mij. Christenen krijgen tegenstand, dat was bij Jezus ook zo. 

Wat ik meemaakte zie ik als delen in Zijn lijden. Maar voor wie blijft geloven, loopt het goed af – daar vertrouw ik op.” Adonay kan zelfs terugkijken zonder haat. “De smokkelaars die ons mishandelden, moeten daar voor altijd mee leven. Zij vinden geen rust zonder God. Maar ik ben sterker geworden door de pijn, door Hem ben ik gelukkig. Zelfs voor hen is er hoop – we zijn allemaal kinderen van God.”

Cultuurshock
Eenmaal in Nederland voelt Adonay zich voor het eerst veilig. “Geen oorlog, geen omkoping, mensen helpen je – zelfs de politie. Hier voelde ik wat vrijheid echt is.” Toch wordt hij soms uitgemaakt voor gelukszoeker. “Dat raakte me en daarom besloot ik mijn kans hier serieus te nemen.” Hij begon met leren lezen en schrijven, de taal leren. 

Later volgde hij een opleiding Social Work en liep hij stage bij Don Bosco Apeldoorn. “De mensen daar hebben me geholpen met alles: school, belasting, mijn webshop. In het begin was ik verlegen en sprak ik met niemand, maar zij gaven me vertrouwen terug. Dankzij Don Bosco durf ik weer op mensen te bouwen. Daar ben ik zó dankbaar voor.”

Vooral jongeren liggen Adonay na aan het hart en hij is dan ook regelmatig te vinden als vrijwilliger bij Don Bosco Apeldoorn. “De grootste cultuurshock? Hoe jongeren zich hier gedragen. In Eritrea is respect heilig – je kijkt ouderen niet eens recht aan. Hier weigeren jongeren in het klaslokaal te blijven tot de les is afgelopen, ook al wordt het met respect gevraagd door docenten. Of ze komen te laat en gooien hun kansen weg. 

Ik wil jongeren laten zien dat bijdragen aan de maatschappij de enige manier is om iets van je leven te maken.” Adonay ziet ook veel jonge Eritreeërs afglijden. “Ze hebben veel meegemaakt, net als ik. Maar thuiszitten en alcohol drinken is geen oplossing. Je moet in beweging komen: werken, de taal leren, iets opbouwen. Dat is hoe je dankbaarheid toont voor de vrijheid hier.” 

Boek geschreven
De gruwelen die Adonay onderweg meemaakte, schreef hij op. “Door wat ik heb meegemaakt en gezien onderweg slaap ik vaak slecht. Mijn vluchtverhaal staat in een boek en daarin schrijf ik ook openlijk over de dictatuur in Eritrea. Dat is niet zonder risico, want zelfs in Nederland worden Eritreeërs in de gaten gehouden door aanhangers van het regime.”

Toch blijft hij zijn stem gebruiken. “Mensen moeten weten wat Eritrese jongeren meemaken. Ik hoop dat mijn boek bijdraagt aan begrip én steun geeft aan anderen. Ik zoek nog een uitgever, dat is wat nog ontbreekt. Iedereen kent Noord-Korea, maar bijna niemand kent Eritrea. Ik hoop dat mijn boek straks op scholen gelezen wordt – zodat jongeren beseffen hoeveel vrijheid en kansen ze hier hebben.”

Als toevoeging op dit artikel heeft Adonay nog een persoonlijke boodschap voor onze lezers:

“Ik ben Nederland erg dankbaar. Hier heb ik de kans gekregen om mijn dromen waar te maken en daarom voel ik een diepe verbondenheid met dit land en de mensen. Ik wil mij dan ook volledig inzetten om bij te dragen aan een mooiere en veiligere samenleving. Nederland heeft mij een thuis gegeven en ik wil hard werken om iets terug te doen. 

“Ik hoop dat mijn geboorteland Eritrea op een dag net zo wordt als Nederland; een plek waar mensen met respect en volgens duidelijke regels met elkaar omgaan. Daarom droomt ik ervan om bruggen te bouwen tussen beide culturen, zodat Eritreeërs en Nederlanders elkaar beter kunnen leren kennen en van elkaar kunnen leren. Alle Eritrese mensen hebben een goed hart gekregen van God en onze rijke cultuur. Maar door het wrede bewind van de dictatuur in ons land wordt het leven ondraaglijk. Het is moeilijk onder woorden te brengen hoe het voelt om te leven in een wereld die lijdt onder moderne slavernij, terwijl de wereld ons niet ziet, niet kent.”

“Migratie is zwaar, vooral als je jong bent. Je ouders voelen zich verloren in een vreemd land en jij moet je thuis zien te voelen in een wereld die jou vreemd is. Ik en alle Eritrese vluchtelingen dragen een diep en pijnlijk gevoel met ons mee; onze harten zijn gebroken. In mijn boek heb ik alles opgeschreven, zodat Nederlanders en de rest van de wereld kunnen kennismaken met Eritrea.”

“Ik mijn nieuwe café in Apeldoorn wil ik een ontmoetingsplek creëren. Doordeweeks stel ik daarom gratis ruimte beschikbaar voor ontmoetingen tussen vluchtelingen en Nederlanders, met als doel om begrip, verbinding en samenwerking te bevorderen. Jongeren die hulp of begeleiding nodig hebben, kunnen daar terecht met hun vragen.”

“Ik ben op zoek naar vrijwilligers die mij willen helpen in het café, vooral mensen die zich willen inzetten voor vluchtelingenjongeren, zodat zij hun plek kunnen vinden in de Nederlandse samenleving. Zo kunnen we elkaar steunen en samen een stabiele samenleving en solidariteit opbouwen. Het maakt voor mij niet uit welke afkomst, religie, cultuur of geslacht iemand heeft: iedereen is voor mij gelijk. Respect en liefde voor elkaar zijn heel belangrijk op deze aarde. Ieder mens zou zelf moeten kunnen bepalen waar en hoe hij of zij wil leven.”