"Spiritualiteit van Don Bosco keert in al mijn werk terug"
Als je eenmaal de Don Boscospiritualiteit hebt ervaren, laat die je niet meer los. Dat bewijst psychotherapeut Jan Permentier. Op het eind van zijn carrière schreef hij het boek 'Tussen twee stromen'. En je raadt het al: de Don Boscospiritualiteit loopt er als rode draad doorheen en wordt er ook in benoemd. Tijd voor een interview met de schrijver.
Dag Jan, laat ons beginnen bij het begin: een boek waarin Don Bosco een belangrijke rol speelt. Hoe ken jij Don Bosco?
"Er zijn verschillende banden met Don Bosco. Van 1981 tot 1999 was ik begeleider en hoofdbegeleider in De Waai in Eeklo en ik was daar toen ook pastoraalverantwoordelijke. Van daaruit zat ik ook in de werkgroep pastoraal van de provincie. Na mijn carrière bij De Waai vervoegde ik van 1999 tot 2008 de staf van het Don Bosco Onderwijscentrum (DBOC). Ik was toen ook actief in de provinciale mediawerkgroep van de provincie en tekende ook mee aan het mediabeleidsplan van de salesianen. In diezelfde periode was ik lid van de redactiegroep van Don Bosco Vlaanderen (voorganger van Don Bosco Magazine) en verzorgde er een rubriek in. Tot slot schreef ik mee aan 'Tastend naar de verte', de pastorale oriëntaties voor de instellingen van Don Bosco die uitgewerkt werden op basis van zeven mozesverhalen die ik daarvoor speciaal ontwierp. Ik ging toen samen en afzonderlijk met Piet Stienaers naar scholen en instellingen om hen te begeleiden. Er is dus zeker een band." (lacht)
Een boek over spiritualiteit en psychotherapie waarin hartelijkheid, redelijkheid, geloof en nabijheid de rode draad vormen. Vertel eens.
"Toen ik 17 jaar was, werd ik persoonlijk geraakt door de bijbelverhalen van Herman Boon, ooit luchthavenaalmoezenier. Door hem heb ik mogen voelen dat - zoals Herman het vertelde - bijbelverhalen van iedereen zijn: 'Het is mijn verhaal, het is jouw verhaal, het is ons verhaal van mensen van alledag.' Het is het verhaal van een mens-nabije en relationele God, die God wil zijn voor een kwetsbare mens en deze mens zijn zegen geeft. Laat dat nu de spirituele ruimte zijn waarin ik Don Bosco mag ervaren met zijn hartelijkheid, redelijkheid en nabijheid, zoals ik het toen mocht leren van de salesianen. Ik had een bijzonder goede band met Piet Stienaers en Piet Palmans. Die laatste heeft me bij mijn echtscheiding - stel je de tijd van toen voor - in zijn functie van provinciaal uitdrukkelijk gevraagd om als gescheiden pastoraal werker te blijven werken voor de organisatie. Hij deed dat vanuit een bijbels theologisch perspectief. Dat heeft me toen diep geraakt en geholpen op persoonlijk vlak.
In de bijzondere jeugdzorg werkten we vanuit de contextueel systemische benadering, een psychotherapeutische richting. Die benadering, mijn grote ervaring in de hulpverlening met jongeren en gezinnen én mijn opleidingen en bijscholingen brachten me zo bij psychotherapie. Ik ben intussen bijna 70 jaar en reeds 10 jaar actief als psychotherapeut. Ik heb al heel veel opleidingen gevolgd, zelfs in Zwitserland bij Lytta Basset. Toch is er slechts één wezenlijke grondlijn die in mijn werken steeds terugkeert: de spiritualiteit van Don Bosco. Die spiritualiteit van 'je mag de mensen graag zien. Op een hartelijke, redelijke en nabije wijze.'
Wat kunnen de mensen van het boek verwachten?
"Het boek behandelt een aantal vragen: Wat als een psychotherapeutisch gesprek plots in de richting van spiritualiteit afdwaalt? Is er ruimte voor spiritualiteit binnen het wetenschappelijk kader van de beoefening van de geneeskunde waarvan psychotherapie een behandelvorm heet te zijn? Wat als je de verhalen van vroeger, zoals bijbelverhalen, koppelt aan de verhalen van vandaag? Is psychologie ook een weg naar openbaring van wat ‘groter dan ons hart’ is en tegelijkertijd hulpbron en weg naar bevrijding kan zijn? Kortom: vullen spiritualiteit en psychotherapie mekaar aan of staan ze elkaar in de weg? En wat als die twee stromen samenkomen?
Je zal ook begrijpen dat dit boek niet commercieel is. De opbrengst gaat naar Tejo. Maar uiteindelijk is het vooral een gelovige getuigenis van een -salesiaanse- hulpverlener waarin vele levensjaren geborgen zijn."